ابن رشد؛ فیلسوف مسلمانی که در اروپا غوغا به پا کرد (+عکس)
تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۲۲۴۹۸
ابن رشد دانشمند همهچیزدان اندلسی بود که آثارش عمیقاً بر تفکر غربی اثر گذاشت. او که بیشتر به تفسیرهای ارسطوییاش معروف بود، در غرب به عنوان «مفسر» و «پدر عقلگرایی» نامیده میشد.
به گزارش فرادید، او کمکهای شگرفی به پزشکی نیز کرد، به همین دلیل به او لقب «شاهزاده علم» را دادهاند.
تأثیر ابن رشد بر فلسفه غربتصویر ارسطو در یک نسخه خطی عربی
ارسطو، نماد بارز فلسفه یونان، اگر بخاطر ابن رشد نبود، مطرح نمیشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ابن رشد درباره آثار دیگر شخصیتهای مهم فلسفه یونان مانند افلاطون نیز تفسیرهایی نوشت. او درباره هر کتاب، چندین نوع تفسیر نوشت که هر کدام پاسخگوی ظرفیت فکری مختلف خوانندگانش بود. او علاقهمند به کشف آموزههای اصلی ارسطو بود و آنها را از گرایشات نوافلاطونی مفسران پیشین او، که به گفته او پیام اصلی این فیلسوف یونانی را تحریف کردهاند، دور کرد.
مدرسه آتن، رافائل؛ ابن رشد در سمت چپ تصویر با دستار عربی به چشم میخورد
از زمان سقوط امپراتوری روم در قرن ششم، بیشتر آثار ارسطو از بین رفت یا نادیده گرفته شد و فلسفه یک موضوع مطالعاتی عمدتا متروک در قارۀ اروپا بود. علاقه به متفکران یونانی تنها پس از ترجمه تفسیرهای ابن رشد به لاتین و عبری تجدید شد.
از اوایل قرن سیزدهم، ابن رشد به عنوان «پدر عقلگرایی» معروف شد و تا رنسانس که رافائل او را در مدرسه آتن به شکل یکی از بزرگترین فیلسوفان تاریخ به تصویر کشید، به رسمیت شناخته شد. تفسیرهای ابن رشد در تمام نسخههای لاتین آثار ارسطو گنجانده شد.
این تفسیرها نه تنها سبب پیدایش فلسفه «مَدرَسی» در اروپا شد، بلکه نقش مهمی در ورود این قاره به رنسانس داشت. ابن رشد نه تنها فلسفه یونان را در غرب احیا کرد، بلکه بر فلسفه دینی نیز تأثیر زیادی گذاشت.
تأثیر بر فلسفه مذهبیمحراب کلیسا
ابن رشد جزو سرسختترین متفکرانی است که از مطالعه فلسفه در برابر گرایشات محافظهکارانه دفاع کرده است. او فلسفه را تا حد بسیار بالایی از اهمیت بالا برد، نه تنها مدعی شد فلسفه وسیلهای برای دستیابی به حقیقت مطلق است، بلکه معتقد بود فقط فیلسوفان باید اجازه تفسیر متون مقدس را داشته باشند.
ابن رشد نظرات بسیاری داشت که خشم برخی از مخالفان عقلگرایی محض و همچنین مسیحیان محافظهکار قرن بعد را برانگیخت. تأثیر آثار او بر فلسفه دینی مشاجرههای زیادی را در جهان مسیحیت لاتین برانگیخت، چون منجر به این شد که کلیسا درباره سرزنش فلسفه تجدید نظر کند.
صفحه ای از دست نویس ابن میمون با حروف عربی و عبری
وقتی گروهی از فیلسوفان که خود را «ابنرشدی» میخواندند، موضعگیریهای کلیسای کاتولیک روم در مورد فلسفه را به چالش کشیدند، یک جنبش دانشگاهی در دانشگاه پاریس شکل گرفت. آثار ابن رشد در سالهای ۱۲۷۰ و ۱۲۷۷ توسط کلیسا محکوم و ممنوع شد، با این حال آثار او تا قرن شانزدهم همچنان پیروانی را جذب میکرد و بر بسیاری از فیلسوفان دیگر مانند توماس آکویناس تأثیر گذاشت.
ترجمههای عبری آثار او، زیاد بحث و جدل ایجاد نکرد و علاقه و زاویه دید تفسیری جدیدی را به کتاب مقدس و یهودیت برانگیخت و فیلسوفان یهودی مانند موسی ناربونی، ابن میمون و ابراهیم بن عزرا را تحت تأثیر قرار داد که همگی افکار او را در نظامهای فلسفی خود، به ویژه دیدگاههای او در مورد وحی، ادغام کردند.
تأثیر ابن رشد در پزشکیجلد کلیات ابن رشد به زبان لاتین
شهرت ابن رشد به عنوان فیلسوف، اهمیت او به عنوان پزشک و دانشمند را تحتالشعاع قرار میداد، اما او بیش از ۲۰ کتاب درباره پزشکی نوشته است که بر علم پزشکی غرب تأثیر گذاشته است. اثر بزرگ او «الکلیات فی الطب» بود؛ یک دایرهالمعارف پزشکی شامل هفت کتاب.
این کتاب پس از ترجمه به لاتین و عبری، به یک کتاب درسی ضروری علوم پزشکی تبدیل شد که تا قرن هجدهم در اروپا تدریس میشد. ابن رشد اکتشافات بیسابقهای نیز داشته است، چون او نخستین کسی بود که علائم بیماری پارکینسون را شناسایی کرد، به شبکیه چشم ویژگیهای گیرنده نور نسبت داد و اختلال نعوظ و سایر مسائل جنسی را تشخیص داد و درمان دارویی کرد. او همچنین از آثار رازی و ابن سینا در مورد سکته مغزی الهام گرفت و بر تکامل درمانهای مختلف دارویی و مبتنی بر تغذیه تأثیر گذاشت.
آثار ابن رشد در رشتههای دیگر نیز اثرگذار بوده است، اما نکتهی قابلتوجه این است که کل چشمانداز فلسفه و پزشکی غرب قرون وسطی بدون او کاملاً متفاوت بود.
کانال عصر ایران در تلگراممنبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۲۲۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
استاد مجتهدی هم معلم و هم مولف بود
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم امروز (دوشنبه) در آیین گرامیداشت مقام استاد کریم مجتهدی به نام یک عمر معلم اظهار داشت: استادان معمولا دو وجه تحقیق و تالیف و تدریس و تعلیم دارند و در یکی از وجوه قوی هستند، اما استاد مجتهدی در هر دو وجه بسیار قوی بود و به این دلیل توانست جریان فکری راه بیاندازند.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: استاد مجتهدی به دلیل تعلق خاطر زیادی که به فرهنگ ایرانی و اسلامی داشت، مشکل بحران هویت را مد نظر قرار داد.
نجفی گفت: استاد مجتهدی نگاهی عمیق داشت و این نگاه باعث میشد انقلاب و شرایط فعلی را بهتر درک کند. وی معتقد بود میتوانیم از فرهنگ خود سوال بپرسیم ولی جواب باید از فرهنگ خودمان باشد.
وی افزود: استاد مجتهدی معتقد بود غرب شناسی واجب و غرب زدگی حرام است.
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم گفت: در مطالعات تطبیقی چند اندیشه یا نظریه علمی با استفاده از روشهای مختلف مقایسه میشود تا شباهت و تفاوتهای نظریهها را بشناسیم. معمولا فلاسفه به مطالعه تطبیقی فلسفههایی که هر کدام به جهانهای علمی مختلفی تعلق دارند، علاقه نشان نمیدهند. عدهای معتقدند مقایسه ممکن است ولی سودمند نیست.
حجت الاسلام رضا غلامی ادامه داد: استاد مجتهدی را به عنوان فیلسوف منتقد و نقاد فرهنگ غرب میشناسیم. البته با اینکه خود را متخصص فلسفه غرب میدانست، مطالعات مفصلی در اشراقی و صدرایی داشت و به طور طبیعی بنابراین ساختار فلسفه اسلامی را هم میشناخت.
وی با اشاره به کتاب «فلسفه و فرهنگ» نوشته دکتر مجتهدی گفت: وی در این کتاب فیلسوفان مختلف را از جهانهای مختلف گردهم آورده و سخنان آنها را بیان و نقد کرده است.
غلامی گفت: استاد مجتهدی نگاه از بیرون به فلسفه اسلامی داشتند و برداشتهای نو و بدیعی از فلسفه اسلامی ارایه داد. در این ارایه گاهی با شوق انگیزی دیدگاههای سهروردی را طرح میکند و همین بدیع نگری به فلسفه صدرایی هم مشاهده میشود.
وی گفت: ادامه اقدامات استاد مجتهدی به نفع هر دو فلسفه اسلامی و غرب است و این تلقی از مدرنیستم که در تعارض کامل با سنت است، تلقی درستی نیست و از رویکرد کاریکاتوری به غرب و غرب مدرن نشات میگیرد.
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد: مطالعات تطبیقی بیش از همه فرصت رشد فلسفه اسلامی و بازشدن پنجرههای تازه به روی فلسفه اسلامی را فراهم میکند و فرصتهای نوآوری را در فلسفه اسلامی به وجود میآورد.
وی نتیجه گرفت: فلسفه اسلامی حتی در جهان خود که جهانی آسمانی است و نه جهانی زمینی، از رشد لازم باز مانده است.
غلامی در پایان گفت: حتی نوآوریهای علامه طباطبایی در فلسفه به دلیل مواجهه ایشان با جهان فلسفههای غربی است که بعد از ایشان فلاسفه اسلامی چنین مواجهههایی ندارند و شاهد نوآوریهای بیشتر هم نبودیم.
انتهای پیام/